ভোমোৰাৰ উপকাৰিতা, উদ্ভিদ বিৱৰণ, পুষ্টি উপাদান, আঞ্চলিক নাম, ভিন্ন ৰোগত ইয়াৰ ব্যৱহাৰ, অপকাৰিতা আৰু সঘনাই উদ্ভৱ হোৱা প্ৰশ্ন | Health Benefits and uses of Belleric myrobalan (Terminalia bellirica)
পৰিচয়
ভিন্ন ধৰণৰ স্বাস্থ্য উপকাৰিতাৰে সমৃদ্ধ আৰু ভাৰতীয় লোকচিকিৎসাত আৰু আয়ুৰ্বেদিক চিকিৎসাত বহুল ভাৱে ব্যৱহৃত এবিধ ঔষধিযুক্ত ফল হৈছে- ‘ভোমোৰা’ (Belleric myrobalan)। নিজৰ ঔষধি মূল্যৰ বাবে বহুতো ধৰণৰ ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত এই ভেষজ ব্যৱহৃত হৈ আহিছে।
ভোমোৰা হৈছে এবিধ ঔষধিজাতীয় গছ যি আযুৰ্বেদিক চিকিৎসাৰ অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ বনৌষধি। ভোমোৰা ‘Combretaceae’ পৰিয়ালৰ অন্তৰ্ভুক্ত উদ্ভিদ। ভোমোৰা উদ্ভিদ হৈছে ভাৰত, নেপাল, শ্ৰীলংকা, ভূটান, পাকিস্তান, মালয়েছিয়া, ইণ্ডোনেছিয়া আৰু চীনৰ দৰে ক্ৰান্তীয় দেশৰ স্থানীয়। ভাৰতত এই উদ্ভিদ বেছিভাগ অসম, উৰিষ্যা, গুজৰাট, তামিলনাডু, অন্ধ্ৰ প্ৰদেশ আৰু কেৰালাৰ সাধাৰণতে শুকান অৰণ্যত পোৱা যায়। আয়ুৰ্বেদ, উনানী, সিদ্ধ আৰু চীনা ঔষধৰ প্ৰণালীত ভোমোৰা গছৰ ফলৰ লগতে গোটেই উদ্ভিদৰ বিভিন্ন অংশ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
ভোমোৰাৰ উপকাৰিতা আৰু ব্যৱহাৰ
উদ্ভিদ বিৱৰণ
ভোমোৰা হৈছে পৰ্ণপাতী গছ যি ১২-৫০ মিটাৰ উচ্চতালৈ বৃদ্ধি হয় আৰু ৩ মিটাৰ ব্যাসৰ সৈতে ঘূৰণীয়া-ডিম্বাকৃতিৰ মুকুট থাকে। ইয়াৰ সাধাৰণতে ২০ মিটাৰ পৰ্যন্ত দৈৰ্ঘ্যৰ ডালৰ সৈতে আধাৰত এটা সুমূখযুক্ত কাণ্ড থাকে। বাকলিটো সাধাৰণতে ডাঠ, নীলা বা ধূসৰ ৰঙৰ হয় আৰু বাকলিত অসংখ্য সূক্ষ্ম দ্ৰাঘিমা ফাট আৰু হালধীয়া ভিতৰৰ চিহ্নৰে আবৃত থাকে। এই গছৰ পাতবোৰ ডাঙৰ, উপবৃত্তাকাৰ আৰু ডালবোৰৰ ওপৰত একেলগে সজোৱা হয় আৰু ডালবোৰৰ শেষৰ ফালে গোট খাই থাকে। ফুলবোৰ সৰল আৰু অকলশৰীয়া আৰু সাধাৰণতে বগা বা হালধীয়া ৰঙৰ হয় আৰু তীব্ৰ মৌ-সদৃশ গোন্ধ থাকে। ফলবোৰ সাধাৰণতে ড্ৰুপৰ ৰূপত হয়, ধূসৰ ৰঙৰ আৰু অবিহীন আকৃতিৰ হয় আৰু ভিতৰৰ এটা পাথৰীয়া কঠিন বীজ আৱৰি থাকে।
এই প্ৰৱন্ধটিত ভোমোৰাৰ স্বাস্থ্য সম্পৰ্কীয় উপকাৰিতা বিষয়ে সাম্যক তথ্য বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
Read Also: স্বাস্থ্যৰ বাবে বাঁহ গাজৰ উপকাৰিতা | Benefits of Bamboo shoot
ৰসায়নিক উপাদান | Chemical Constituents
- Tannins
- Gallic acid
- Ellagic acid
- Phyllemblin
- Ethyl gallate
- Galloyl glucose
ভোমোৰাৰ ভিন্ন ভাষিক নাম | Different Regional Names of Belliric myrobalan
- ইংৰাজী ভাষাত : Beleric Myrobalan
- তামিল ভাষাত: Thaani
- মালায়ালম ভাষাত: Thaani
- তেলুগু ভাষাত: Thaani
- কান্নাড়া ভাষাত: Thare / Shanthi
- হিন্দী ভাষাত: Bahairah
- বাংলা ভাষাত: Bahera
- গুজৰাটী ভাষাত: Berang
- মাৰাঠী ভাষাত: Behadaa
- উৰিয়া ভাষাত: Bahada
- পাঞ্জাৱী ভাষাত: Bahera
ভোমোৰা উদ্ভিদৰ জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | Scientific Classification of Belliric myrobalan
- Kingdom:Plantae
- Clade:Tracheophytes
- Clade:Angiosperms
- Clade:Eudicots
- Clade:Rosids
- Order:Myrtales
- Family:Combretaceae
- Genus:Terminalia
- Species:T. bellirica
- Scientific name: Terminalia bellirica
ভোমোৰাৰ উপকাৰিতা | Benefits of Belliric myrobalan
১. ওজন হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে (Helps in Weight Loss)
ওজন হ্ৰাস কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা লোকসকলৰ বাবে ভোমোৰা ফল এটা সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বিকল্প হ’ব পাৰে। ভোমোৰা চূৰ্ণা দৈনিক গ্ৰহণ কৰিলে ভোক নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰে আৰু সু-সন্তুলিত আহাৰ আৰু নিয়মীয়া ব্যায়ামৰ সৈতে মিলি প্ৰাকৃতিকভাৱে ওজন হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিব।
২. কোষ্ঠকাঠিন্যতাৰ পৰা সকাহ দিয়ে (Relieves Constipation)
ভোমোৰা হৈছে আয়ুৰ্বেদৰ অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ উদ্ভিদ যাক পৰম্পৰাগতভাৱে কোষ্ঠকাঠিন্যৰ পৰা সকাহ দিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ইয়াৰ এক প্ৰাকৃতিক ৰেচক গুণ আছে আৰু আহাৰত আঁহ থাকে, এক পাচন কাৰক যি কোষ্ঠকাঠিন্যৰ সৈতে যুঁজ দিয়ে। ভোমোৰা চূৰ্ণা সেৱন কৰিলে গেষ্ট্ৰো এণ্টেৰিক ট্ৰেক্টত আৰামদায়ক আৰু লুব্ৰিকেটিং প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে। ইয়াৰ উপৰিও, ই অতিৰিক্তভাৱে অন্ত্ৰৰ নলী আৰোগ্য আৰু পুষ্টি প্ৰদান কৰে আৰু অন্যান্য পাচন অভিযোগ যেনে পেটৰ বিষ বা IBS -ত ভুগি থকা লোকসকলৰ বাবে উপকাৰী।
৩. মুৰৰ বিষৰ পৰা সকাহ দিয়ে (Relieves Headache)
ভোমোৰা চূৰ্ণা মুৰৰ বিষ উপশম কৰাৰ বাবে যথেষ্ট উপকাৰী হ’ব পাৰে। ভোমোৰা আৰু জাৱাচা লওক আৰু ইয়াৰ পৰা ডিচেক্টন কৰক ইয়াত ১ চাহ চামুচ ঘিউ যোগ দিয়ক। মুৰৰ বিষত ভুগি থকা ব্যক্তি এজনক দিনত তিনিবাৰ কৈ এই ডিচেক্টন দিয়ক। এই ডিচেক্টনে পিত্তৰ ফলত হোৱা মুৰৰ বিষ নিৰাময় কৰাত সহায় কৰিব আৰু জ্বৰৰ লগতে মূৰ ঘূৰোৱাও নিৰাময় কৰিব।
৪. ডায়েৰিয়াৰ চিকিৎসা কৰে (Treats Diarrhea)
ডায়েৰিয়াৰ পৰিস্থিতিত ভোমোৰা উদ্ভিদৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা দ্ৰব্য প্ৰতিকাৰ হিচাপে গ্ৰহণ কৰিব পাৰে। ভোমোৰা গছৰ বাকলি ২-৫ গ্ৰাম আৰু ১-২ টা লং লওঁক, সেইবোৰ ভালদৰে গুৰি কৰক আৰু ইয়াত এক চাহ চামুচ মৌ যোগ দিয়ক। দিনত তিনিৰ পৰা চাৰিবাৰ এই প্ৰতিকাৰটো গ্ৰহণ কৰক।
৫. কাহ আৰু চৰ্দি প্ৰতিৰোধ কৰে (Prevents Cough and Cold)
শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ বিকাৰ, আৰু চৰ্দিৰ ফলত হোৱা সমস্যাৰ চিকিৎসাত ভোমোৰা অতি কাৰ্যকৰী ভেষজ। আয়ুৰ্বেদত ভেষজটোৱে কাহ হ্ৰাস কৰে, শ্লেষ্মা মুকলি কৰে আৰু বায়ুৰ পথ পৰিষ্কাৰ কৰে বুলি জনা যায়। ই ব্ৰংকিয়েল সংকোচনবোৰ মসৃণ কৰে আৰু ৰোগীক মুক্তভাৱে উশাহ ল’বলৈ সহায় কৰে। ইয়াৰ উপৰিও, ই জিঞ্জিভাইটিছত উপকাৰী, মুখ আৰু মাড়িৰ ভিতৰত এক সচৰাচৰ সংক্ৰমণ। মুখ্য লক্ষণবোৰ হৈছে মুখ বা মাড়ি ফুলা, যাৰ ফলত ভাইৰেল বা বেক্টেৰিয়াৰ সংক্ৰমণ হয়।
৬. আঘাত বোৰ আৰোগ্য কৰে (Heals wounds)
ভোমোৰা পেষ্ট এক আশ্চৰ্যজনক ক্ষত আৰোগ্যকাৰী। যদি আপুনি সৰু চোকোৰা, ছালৰ জ্বলা-পোৰাত ভুগি আছে, ভোমোৰা পেষ্ট এটা প্ৰয়োগ কৰক। পেষ্টটোৰ বাবে, ভোমোৰাৰ এটা সৰু টুকুৰা লওঁক আৰু মসৃণ পেষ্ট এটা পাবলৈ সামান্য পানীৰ সৈতে এটা শিলৰ ওপৰত ঘঁহি দিয়ক।
৭. শালমইনা আৰু আলচাৰ আঁতৰ কৰে (Removes Acne and Ulcers)
ভোমোৰা ফলৰ বহুতো ঔষধি লাভালাভ আৰু বেক্টেৰিয়া-ৰোধী গুণ আছে, যি দাগবোৰ আঁতৰ কৰিব পাৰে। ভিটামিন C আৰু খনিজ যেনে- পটাছিয়াম, চেলেনিয়াম, লো, তাম আৰু মেঙ্গানিজে ছাল মসৃণ কৰাত সহায় কৰে আৰু প্ৰদাহ হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে।
ইয়াৰ উপৰিও, ইয়াত শক্তিশালী এণ্টিঅক্সিডেণ্ট থাকে যি ছালৰ স্বাস্থ্য আৰু অবয়ব বজাই ৰখাৰ বাবে অতি সহায়ক। ছালত এই বীজবোৰৰ প্ৰদাহ-প্ৰতিৰোধী আৰু এণ্টিচেপ্টিক গুণাগুণে ব্রণৰ দাগ হ্ৰাস কৰাত আৰু ছালৰ অন্যান্য স্থিতি নিৰাময় কৰাত সহায় কৰে।
Read Also: ব্ৰণৰ সমস্যা: প্ৰতিকাৰ আৰু জড়িত তথ্য
৮. দাঁতৰ সমস্যা (Dental Problems)
ভোমোৰা ফলৰ খোলাটো সামান্য পানীৰ সৈতে উতলাই প্ৰস্তুত কৰা ডিচেক্টন মুখ ধুৱা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি আৰু ই দাঁতৰ বেছিভাগ সমস্যা যেনে মুখৰ গোন্ধ, মুখৰ আলচাৰ আদিৰ চিকিৎসা কৰিব পাৰে।
৯. বদহজমৰ চিকিৎসা কৰে (Treat Indigestion)
বদহজমৰ সাধাৰণ লক্ষণ যেনে- পেটৰ বিষ, ফুলা, গেছ, গৰ্জন কৰা পেট ভোমোৰা ব্যৱহাৰ কৰি আৰোগ্য কৰিব পাৰি। পিপলি, লিকোৰিচ শিপা লওঁক, আৰু ভোমোৰা ফল সমান পৰিমাণে লওঁক আৰু ইয়াক গুৰি (পাউডাৰ) বনাওক। এতিয়া ডিচেক্টন এটা কৰক, প্ৰায় দুই চাহ চামুচ চূৰ্ণা লওঁক, ইয়াক ৫০০ মিলি পানীত উতলাওক যেতিয়ালৈকে ই ৩০০ মিলি ওচৰলৈ হ্ৰাস নহয় আৰু ইয়াক ঠাণ্ডা হ’বলৈ দিয়ক। এই ডিচেক্টনৰ ১০০ মিলি দুবাৰ (ৰাতিপুৱা আৰু সন্ধিয়া) লওঁক নিশ্চিতভাৱে আপুনি পৰিৱৰ্তন পাব।
১০. চুলি সৰা প্ৰতিহত কৰে (Prevents Hair Loss)
ভোমোৰা হৈছে এক আশ্চৰ্যকৰ বনৌষধি যাক বিভিন্ন চুলিৰ সমস্যাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। চুলি স্বাস্থ্যৱান ৰখাৰ উপৰিও ই চুলিৰ বিভিন্ন সমস্যা সমাধান কৰাত সহায়ক হয় যেনে- ওকনিৰ চিকিৎসা কৰা, চুলি সৰা নিয়ন্ত্ৰণ কৰা, উফিৰ সমস্যাৰ চিকিৎসা কৰা। ই হৈছে এক আশ্চৰ্যকৰ ভেষজ যি পকা চুলিৰ (বগা চুলি) সৈতে মোকাবিলা কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। ভোমোৰা তেল প্ৰয়োগ কৰিলে চুলিৰ ক্ষতিগ্ৰস্ত পৃষ্ঠত হাইড্ৰ’ফোবিক স্তৰ গঠন কৰে আৰু চুলি স্বাস্থ্যৱান ৰাখে।
Read Also: ফুলকবিৰ উপকাৰিতা: ৰোগ আৰোগ্যত ইয়াৰ অবিশ্বাস্য অৱদান | Cauliflower Health Benefits
ভোমাৰাৰ ব্যৱহাৰ | Uses of Belliric myrobalan
ভোমোৰা ফল আৰু ভোমোৰা উদ্ভিদৰ পাত, বাকলি,ফলৰ গুৰি, পাতৰ ৰস, কাৰ্হা, চূৰ্ণা, পেষ্ট, ফলৰ তেল আদি ভিন্ন ধৰণৰ ৰোগ নিৰাময় আৰু ছাল – চুলিৰ সমস্যা সমাধানৰ ক্ষেত্ৰত ভিন্ন ধৰণে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
ভোমাৰাৰ অপকাৰিতা | Side Effects of Belliric myrobalan
- বীজ বোৰ সম্ভৱতঃ বিষাক্ত বা নিচাজাতীয় দ্ৰব্য।
- গৰ্ভাৱস্থাত আৰু স্তনপান কৰোৱা মহিলাই ইয়াৰ ব্যৱহাৰ পৰিহাৰ কৰা উচিত।
- ইয়াৰ ফলত মায়োকাৰ্ডিয়েল ডিপ্ৰেচেণ্ট কাৰ্যকলাপ হ’ব পাৰে।
- অধিক পালিৰ ফলত গেষ্ট্ৰিকৰ সমস্যা হ’ব পাৰে।
- ইয়াৰ অত্যাধিক সেৱনৰ ফলত ওকালি অহা আৰু বমি, অন্ত্ৰত গেছ গঠন, ডায়েৰিয়া আৰু ঢিলা শৌচ হ’ব পাৰে।
- ই ৰক্ত শৰ্কৰা হ্ৰাস কৰে সেয়েহে তেজৰ বিকাৰত ভুগি থকা সকলে ইয়াক ব্যৱহাৰৰ আগে ডাক্তৰৰ সৈতে আলোচনা কৰিব লাগে।
- যিসকলে ৰক্তক্ষৰণৰ বিকাৰত ভুগি আছে তেওঁলোকে ইয়াৰ ব্যৱহাৰ পৰিহাৰ কৰা ভাল হ’ব আৰু লগতে ই তেজ গোট মৰাটো লেহেম কৰে।
- যদি অত্যাধিক পৰিমাণে গ্ৰহণ কৰা হয় তেন্তে ভোমোৰা পাউডাৰ বা চূৰ্ণাৰ ফলত ছাল শুকান হ’ব পাৰে আৰু কোষ্ঠকাঠিন্য হ’ব পাৰে।
সেয়হে ভোমোৰাৰ উপকাৰিতা আৰু অপকাৰীতা সমূহলৈ লক্ষ্য ৰাখি ইয়াক নিয়মীয়াকৈ সঠিক পৰিমাণত ব্যৱহাৰ কৰা উচিত কিয়নো যিকোনো সামগ্ৰীৰে অত্যাধিক ব্যৱহাৰে আমাৰ স্বাস্থ্যৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে। কিছু শাৰিৰীক অৱস্থাত ইয়াৰ ব্যৱহাৰ পৰিহাৰ কৰা উচিত। ওপৰত উল্লেখ কৰা সমূহ কেৱল লোক সমাজত প্ৰচলিত ব্যৱহাৰৰ আধাৰত সাধাৰণ জ্ঞানাৰ্থে যোগান ধৰা তথ্য। ৰোগ নিৰাময়ত ঔষধী ক্ষেত্ৰত ভোমোৰাৰব্যৱহাৰ কৰাৰ আগত চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱাটো বাঞ্ছনীয়।
সামৰণি | Conclusion
এই প্ৰৱন্টিৰ দ্বাৰা আপোনালোকে নিশ্চয় ভোমোৰাৰ উপকাৰিতাৰ সম্বন্ধে এক সাম্যক পৰিচয় পালে।ভোমোৰাৰ উপকাৰিতা, ব্যৱহাৰ, উপাদান, ভিন্ন ভাষিক নাম, অপকাৰীতা তথা অনান্য গুণাগুণৰ বিষয়ে জানিবলৈ পালে। উক্ত তথ্যসমূহ কেৱল আপোনাৰ জ্ঞানাৰ্থে আগবঢ়োৱা হʼল। ধন্যবাদ!
FAQ
প্ৰশ্ন: ভোমোৰা উদ্ভিদ ক’ত পোৱা যায়?
ভোমোৰা উদ্ভিদ ভাৰত, নেপাল, শ্ৰীলংকা, ভূটান, পাকিস্তান, মালয়েছিয়া, ইণ্ডোনেছিয়া আৰু চীনৰ দৰে ক্ৰান্তীয় এছিয়াৰ স্থানীয়। ভাৰতত, এই উদ্ভিদ বেছিভাগ অসম, উৰিষ্যা, গুজৰাট, তামিলনাডু, অন্ধ্ৰ প্ৰদেশ আৰু কেৰালাৰ সাধাৰণ শুকান অৰণ্যত পোৱা যায়।
প্ৰশ্ন: ভোমোৰাৰ ইংৰাজী নাম কি?
ভোমোৰাক ইংৰাজীত ‘Belliric myrobalan’ বুলি কোৱা হয়।
প্ৰশ্ন: ভোমোৰা কোন পৰিয়ালৰ অন্তৰ্ভুক্ত উদ্ভিদ?
ভোমোৰা ‘Combretaceae’ পৰিয়ালৰ অন্তৰ্ভুক্ত উদ্ভিদ।
প্ৰশ্ন: ভোমোৰা ফল কিহৰ বাবে ভাল?
ভোমোৰা ফল বেক্টেৰিয়া-ৰোধী গুণাগুণ আছে যি বিভিন্ন সংক্ৰমণৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়ে। সাধাৰণ চৰ্দি, কাহ আৰু হাপানীৰ চিকিৎসা কৰাটো উপযোগী। এই ফলৰ তেল ছালৰ বিকাৰ আৰু চুলি অকাল পকা চিকিৎসাৰ বাবে উপকাৰী।
প্ৰশ্ন: ভোমোৰাৰ বৈজ্ঞনিক নাম কি?
ভোমোৰাৰ বৈজ্ঞানিক নাম হৈছে- ‘Terminalia bellirica’।
Writer: Mahezubin Saikia