বাঁহ গাজৰ উপকাৰিতা, ব্যৱহাৰ আৰু অপকাৰিতা | Benefits, Uses and Side Effects of Bamboo shoot
পৰিদৰ্শন
অসমীয়া খাদ্যভাসৰ এক উল্লেখনীয় থলুৱা খাদ্য হ’ল বাঁহ গাজ (Bamboo shoot)। বাঁহগাজৰ সোৱাদ সুকীয়া। গৰমকালত কঁঠাল গুটিৰ সৈতে বাঁহ গাজৰ খাৰে খাদ্যত আমেজ কঢ়িয়াই আনে। বাঁহ গাজৰ আমাৰ স্বাস্থ্যৰ পক্ষেও বহু উপকাৰিতা আছে।
বাঁহ হৈছে অসাধাৰণ গুণাগুণ থকা সাধাৰণ উদ্ভিদ। ইয়াৰ উচ্চ বিকাশৰ হাৰ আৰু স্ব – নৱীকৰণ ক্ষমতাৰ সৈতে, বাঁহৰ স্থিৰতা অতুলনীয়। বাঁহ গাজ হৈছে বাঁহৰ গছৰ পৰা ওলোৱা গজালি। ইয়াক ইংৰাজীত Bamboo shoot বুলি কোৱা হয়। বাঁহৰ এই গজালিবোৰক খোৱা হয়। এইবোৰ সতেজ আৰু কিন্বিত ৰূপত উপলব্ধ আৰু অত্যন্ত পুষ্টিকৰ। এইবোৰ বহুতো এছিয়ান ব্যঞ্জন আৰু পাচলি হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এইবোৰ বিভিন্ন সংসাধিত আকৃতিত বিক্ৰী কৰা হয়, আৰু সতেজ, শুকান আৰু টেমাৰ সংস্কৰণত উপলব্ধ। বাঁহ গাজবোৰ সাধাৰণতে ব্যৱহাৰৰ আগতে বাকলি উলিওৱা হয়, কিয়নো ইয়াৰে বাহ্যিক অংশত কাঠৰ, ডাঠ, গাঁথনি থাকে যাক চোবাবলৈ কঠিন।
বাঁহ গাজৰ উপকাৰিতা আৰু ব্যৱহাৰ
বাঁহ গাজ এছিয়াৰ বহুতো দেশত এক সুস্বাদু খাদ্য, বাঁহৰ গাজ Cardiovascular ৰোগ, কৰ্কট ৰোগ, ডায়েবেটিছ, উচ্চ ৰক্তচাপ আৰু মেদবহুতা প্ৰতিৰোধত সহায় কৰে।
উদ্ভিদ বিৱৰণ
বাঁহ হৈছে চিৰসেউজীয়া উদ্ভিদ যি ১-১২০ ফুট ওখ হয়। উদ্ভিদটো নলাকাৰ, ব্যাস হিচাপে ০.২৫ ইঞ্চি-১২ ইঞ্চিৰ সৈতে আকৃতিৰ ফোঁপোলা। বাঁহৰ বাহিৰৰ ছাল মসৃণ। পাতবোৰ সমতল, পাতল আৰু মসৃণ গাঁথনিৰে সজোৱা হয়। বাঁহ গছত বসন্ত আৰু গ্ৰীষ্মকালত বেঙুনীয়া ফুল ফুলে।বাঁহৰ কাণ্ডবোৰ হালধীয়া হয় যিয়ে কঠিন শিপা ধৰি ৰাখে। বাঁহ গাজবোৰ শঙ্কু আকৃতিৰ, ৪-৬ ইঞ্চি (১0-১৫ চেমি) দীঘল আৰু ২ ইঞ্চি (৬ চেমি) ব্যাস হিচাপে। গাজবোৰৰ বৰণ হালধীয়া য’ত মুগা চিহ্ন থাকে। সোৱাদটো মৃদু আৰু মিঠা সোৱাদ থকা তিতা এচিডিক। বাঁহৰ গাজৰ দুটা মুখ্য প্ৰকাৰ হৈছে – শীতকালীন বাঁহ গাজ আৰু বসন্তৰ বাঁহ গাজ।
এই প্ৰবন্ধটিত বাঁহ গাজৰ উপকাৰিতা সম্বন্ধে এক সাম্যক তথ্য বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
Read Also: দীঘলতি: ঔষধিয় গুণা গুণ আৰু ব্যৱহাৰিক পদ্ধতি – Benefits of Digholoti
বাঁহ গাজৰ ভিন্ন আঞ্চলিক নামসমূহ হৈছে-
- ইংৰাজী ভাষাত : Bamboo shoot
- হিন্দী ভাষাত : Baans
- তামিল ভাষাত : Moongil, Kuruthu
- মালায়ালম ভাষাত : Mulan Kombu
- তেলুগু ভাষাত : VeduruChinguru
- মাৰাঠী ভাষাত : Kalkipan
- উৰিয়া ভাষাত : Baunsagaja
- অসমীয়া ভাষাত : Bahgaj, Khorisa
- বাংলা ভাষাত : Bansberankur
১০০ গ্ৰাম বাঁহ গাজৰ পুষ্টিৰ মূল্য | Nutritional value of per 100 g Bamboo shoots
- Energy : 115 KJ (27Kcall)
- Carbohydrate : 5.2g
- Sugar : 3 g
- Dietary fiber : 2.2g
- Fat : 0.3g
- Protein : 2.6g
- Vitamin
- Thiamine B1 : 0.15mg
- Riboflavin B2 : 0.07mg
- Niacin B3 : 0.06mg
- Pantothenic acid B5 : 0.161mg
- Vitamin B6 : 0.24mg
- Folate B9 : 7 microgram
- Vitamin C : 4mg
- Vitamin E : 1mg
- Minerals
- Iron : 0.5mg
- Manganese : 0.262mg
- Phosphorus : 59mg
- Potassium : 533 mg
- Zinc : 1.1mg
বাঁহ গাজৰ জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | Scientific classification of Bamboo shoots
- Kingdom : Plantae
- Clade : Tracheophytes
- Clade : Angiosperms
- Clade : Monocots
- Clade : Commelinids
- Order : Poaceae
- Family : Poaceae
- Genus : Bambusa
- Species : B. Vulgaris
- Scientific name : Bambusa Vulgaris
বাঁহ গাজৰ উপকাৰিতা | Benefits of Bamboo shoot
১. ওজন হ্ৰাস (Weight loss):
বাঁহৰ গাজত নগণ্য পৰিমাণৰ কাৰ্বোহাইড্ৰেট, কেলৰি আৰু শৰ্কৰা থাকে যি ওজন হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে। ই পেটটো দীঘলীয়া সময়ৰ বাবে ভৰ্তি কৰে, সেয়েহে, ই লোকসকলক ওজন হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে।
২. স্বাস্থ্যৱান হৃদযন্ত্ৰ (Healthy heart):
গৱেষণায়ে দেখুৱাইছে যে বাঁহৰ গাজবোৰত ফাইটোনিউট্ৰিয়েণ্ট আৰু ফাইটোষ্টেৰল থাকে যি শৰীৰৰ ক্ষতিকাৰক কলেষ্টেৰল আঁতৰ কৰাত সহায় কৰে যাৰ ফলত শৰীৰত তেজৰ মসৃণ প্ৰবাহ হয়।
৩.কলেষ্টেৰল বজাই ৰাখে (Maintain Cholesterol):
বাঁহৰ গাজ গ্ৰহণে গ্লুকোজৰ স্তৰ সন্তুলিত কৰি LDL কলেষ্টেৰলৰ স্তৰ হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে। ইয়াত কম পৰিমাণৰ চৰ্বি আৰু কেলৰি থাকে। গৱেষণাৱে দেখুৱাইছে যে বাঁহৰ গাজ গ্ৰহণ কৰিলে অন্ত্ৰ, লিপিড আৰু কলেষ্টেৰলৰ কাৰ্যত ইতিবাচক প্ৰভাৱ পৰে।
৪. কৰ্কট ৰোগ প্ৰতিৰোধ কৰে (Prevent Cancer):
গৱেষণাৰ ওপৰত কৰা অধ্যয়ণে দেখুৱাইছে যে বাঁহৰ গাজৰ পাতবোৰত এমাইলেজ, ফ্লেভন আৰু ক্লোৰোফিলৰ দৰে ফাইটোষ্টেৰল থাকে যি পৰিৱৰ্তন আৰু কৰ্কট ৰোগ নিয়ন্ত্ৰণ কৰে।
৫. ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰে (Enhance immunity):
বাঁহৰ গাজবোৰত খনিজ আৰু ভিটামিন থাকে যি শৰীৰৰ ৰোগ প্ৰতিৰোধ প্ৰণালী উন্নত কৰাত সহায় কৰে। এণ্টিঅক্সিডেণ্ট, খনিজ আৰু ভিটামিনৰ উপস্থিতিয়ে শৰীৰক ভিতৰৰ লগতে বাহিৰৰ পৰা তীব্ৰ কৰে।
৬. উচ্চ পৰিমাণৰ আহাৰত আঁহ (High amount of dietary fibre):
বাঁহৰ গাজত পোৱা আহাৰৰ আঁহে হজমত সহায় কৰে আৰু অন্ত্ৰৰ চলাচল সহজ কৰে। ই আঁহৰ উচ্চ উপস্থিতি আৰু কম কেলৰিৰ বাবে ওজন হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে।
৭. প্ৰদাহ-প্ৰতিৰোধী (Anti-inflammatory):
গৱেষণায়ে দেখুৱাইছে যে বাঁহৰ গাজবোৰত এনালজেচিক (Analgesic) আৰু প্ৰদাহজনক গুণাগুণ পোৱা যায় যি আলচাৰৰ চিকিৎসাত সহায় কৰে। বাঁহৰ গাজৰপৰা আহৰণ কৰা ৰসে আলচাৰ আৰু বাহ্যিক ঘাঁত সহায় কৰে।
৮. স্বাস্থ্যকৰ অন্ত্ৰ (Healthy bowels):
বাঁহৰ গাজবোৰ আহাৰৰ আঁহত সমৃদ্ধ আৰু পৰ্যাপ্ত পৰিমাণৰ আহাৰৰ আঁহ গ্ৰহণ কৰাটো অত্যাৱশ্যকীয়। সেয়েহে, আপোনাৰ আহাৰত বাঁহৰ গাজ অন্তৰ্ভুক্ত কৰিলে সঠিক অন্ত্ৰৰ চলাচলত সহায় কৰিব পাৰে আৰু ফুলাও হ্ৰাস কৰিব পাৰে।
৯. বিষাক্ত বিৰোধী (Anti venomous):
ভাৰতত, বাঁহৰ গাজবোৰৰ পৰা আহৰণ কৰা ৰসে বিষক্ৰিয়াৰ বিৰুদ্ধে কাম কৰে, বিশেষকৈ সাপ, বিচ্ছু আৰু আন বিষাক্ত প্ৰাণীৰ কামোৰৰ ক্ষেত্ৰত। আয়ুৰ্বেদে বাঁহগাজৰ ৰস খোৱাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে আৰু বিষাক্ত পদাৰ্থ উলিয়াই দিয়াৰ বাবে ইয়াক স্থানীয়ভাৱে প্ৰয়োগ কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।
১০. জৰায়ুৰ সংকোচন সৃষ্টি কৰে (Induce uterine contractions):
বাঁহৰ গাজবোৰে জৰায়ুৰ সংকোচন উদ্দীপিত কৰিব পাৰে আৰু এনেদৰে স্বাভাৱিক প্ৰসৱত সহায় কৰে। পৰম্পৰাগত চীনা ঔষধে গৰ্ভধাৰণৰ অন্তিম পৰ্যায়ত গৰ্ভৱতী মহিলাসকলক সাধাৰণ প্ৰসৱৰ সুবিধাৰ বাবে কম পৰিমাণত বাঁহৰ ব্যঞ্জন অন্তৰ্ভুক্ত কৰিবলৈ পৰামৰ্শ দিয়ে।
১১. শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ ৰোগ (Respiratory ailments):
বাঁহৰ গাজবোৰে শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ ৰোগৰ কাৰ্যকৰী চিকিৎসা কৰে। বাঁহ গাজৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা ডিচেক্টন এটা মৌৰ সৈতে ল’ব লাগে। দুবাৰ পানীত গাজবোৰ উতলাই এটা ডিচেক্টন তৈয়াৰ কৰি ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি।
১২. পাকস্থলীৰ স্বাস্থ্য (Stomach health):
বাঁহৰ গাজবোৰে পাকস্থলীৰ বিকাৰৰ চিকিৎসা কৰাত সহায় কৰে। বাঁহৰ পাতবোৰ অন্ত্ৰৰ কৃমি আৰু পেটৰ ৰোগ দূৰ কৰাৰ বাবে এক সহায়ক।
১৩. আঘাত পৰিষ্কাৰ কৰে (Cleans wounds):
আঘাত আৰু ঘাঁ পৰিষ্কাৰ কৰিবলৈ বাঁহৰ গাজব্যৱহাৰ কৰা হয়।
১৪. ৰক্তচাপ বজাই ৰাখে (Maintains blood pressure):
বাঁহৰ গাজবোৰে যথেষ্ট পৰিমাণৰ পটাছিয়াম প্ৰদান কৰে যি হৈছে এক ইলেক্ট্ৰলাইট (Electrolyte) যি ৰক্তচাপ বজাই ৰখাৰ লগতে উচ্চ ৰক্তচাপ হ্ৰাস কৰাৰ বাবে অত্যাৱশ্যকীয়।
১৫. এণ্টিডায়েবেটিক (Anti-diabetic):
বাঁহৰ গাজত উচ্চ আঁহ আৰু চৰ্বিৰ পৰিমাণ কম হোৱাৰ বাবে ডায়েবেটিচ ৰোগীৰ বাবে অতি উপকাৰী। যিহেতু আহাৰৰ আঁহে শৰীৰৰ পৰা ইনচুলিন শোষণ কৰাত সহায় কৰে সেয়েহে ইয়াৰ ওপৰত নিৰীক্ষণ ৰাখে।
১৬. এণ্টিঅক্সিডেণ্ট (Anti-oxidant):
বাঁহৰ গাজবোৰ ফ্লেভোনইড, টেনিন, আৰু চেলেনিয়ামৰ দৰে অন্যান্য খনিজ পদাৰ্থৰে সমৃদ্ধ। সেয়েহে বাঁহৰ কুমলীয়া গাজ খোৱাটোৱে শৰীৰৰ মুক্ত ৰেডিকেল পৰীক্ষা কৰাত সহায় কৰে আৰু শৰীৰ স্বাস্থ্যৱান আৰু কৰ্কট-প্ৰতিৰোধী ৰাখে।
১৭. হিমোগ্লোবিনৰ স্তৰ বজাই ৰাখে (Maintains haemoglobin levels):
বাঁহ গাজবোৰ লোৰে সমৃদ্ধ, সেয়েহে, ই তেজৰ হিমোগ্লোবিনৰ স্তৰ পুনৰুদ্ধাৰ কৰাত সহায় কৰে আৰু সেয়েহে ৰজোনিবৃত্তিৰ পৰ্যায়ৰ পৰা পাৰ হৈ অহা এনিমিক ব্যক্তি (Anemic person), গৰ্ভৱতী মহিলা, বৰ্ধিত শিশু আৰু মহিলাসকলৰ বাবে অতি উপকাৰী।
Read Also: ১০+ আমলখিৰ উপকাৰিতা আৰু ব্যৱহাৰ | Benefits of Indian Gooseberry (Amla)
বাঁহ গাজৰ ব্যৱহাৰ | Uses of Bamboo Shoot
বাঁহৰ গাজক আমি বিভিন্ন ধৰণেৰে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰো। বাঁহ গাজবোৰ তেলত ভাজি, উতলাই, তৰকাৰী/আঞ্জা অথবা আৰু বিভিন্ন ধৰণৰ শাক পাচলিৰে মিহলি কৰি ব্যঞ্জন তৈয়াৰ কৰি খাব পাৰি। বাঁহ গাজবোৰ চালাদত যোগ দিব পাৰি, বিভিন্ন ধৰণৰ মাংসৰ সৈতেও যোগ দি ৰান্ধি খাব পাৰি। বাঁহ গাজৰ ভিন্ন ধৰণৰ আচাৰ তৈয়াৰ কৰিব পাৰি বিশেষকৈ ভোট জলকীয়াৰ সৈতে বাঁহ গাজ যোগ দি তৈয়াৰ কৰা আচাৰৰ সোৱাদ সুকীয়া, ইয়াৰ উপৰিও বাঁহ গাজৰ পৰা খৰিচা তৈয়াৰ কৰিব পাৰি। বাঁহ গাজৰ পৰা তাৰ ৰস উলিয়াই ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰতো বাঁহৰ গাজক ভিন্নধৰণে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰো।
বিশেষ সাৱধানতা আৰু সতৰ্কবাণী | Special Precaution and Warning
- গৰ্ভধাৰণ আৰু স্তন্যপান কৰোৱাৰ সময়ত বাঁহৰ ব্যৱহাৰৰ বিষয়ে পৰ্যাপ্ত পৰিমাণে জনা নাযায়। সেয়ে, সুৰক্ষিত দিশত থাকিব আৰু ব্যৱহাৰ পৰিহাৰ কৰিব।
- থাইৰইডৰ বিকাৰ, যেনে – অতি কম থাইৰইড ফাংচন (Hypothyroidism), বৰ্ধিত থাইৰইড গ্ৰন্থি (Goitres), বা থাইৰইড টিউমাৰ থাকিলে বাঁহ গাজৰ দীঘলীয়া ব্যৱহাৰে এই পৰিস্থিতিবোৰ অধিক বেয়া কৰিব পাৰে।
যিকোনো সামগ্ৰীৰে অত্যাধিক ব্যৱহাৰে স্বাস্থ্যৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে। সেয়হে বাঁহ গাজৰ উপকাৰিতা, অপকাৰীতা আৰু সাৱধানতা সমূহক অৱলম্বন কৰি ইয়াক নিয়মীয়াকৈ সঠিক পৰিমাণত ব্যৱহাৰ কৰা উচিত। বাঁহৰ গাজ ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগত চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱা উচিত।
Read Also: নৰসিংহ পাতৰ উপকাৰীতা – Curry Leaves in Assamese
সামৰণি | Conclusion
উক্ত প্ৰৱন্ধটিৰ দ্বাৰা আপোনালোকে নিশ্চয় বাঁহ গাজৰ উপকাৰিতাৰ সম্বন্ধে এক সাম্যক পৰিচয় পালে। বাঁহ গাজৰ উপকাৰিতাৰ লগতে ইয়াৰ ব্যৱহাৰ, উপাদান, ভিন্ন ভাষিক নাম, অপকাৰীতা , সাৱধানতা তথা অনান্য গুণাগুণৰ বিষয়ে জানিবলৈ পালে। আশা কৰোঁ উক্ত প্ৰৱন্ধটিত উল্লেখ থকা তথ্য সমূহে আপোনালোকক বিভিন্ন ধৰণৰ সমস্যাত ভিন্ন ধৰণে উপকৃত কৰিব। ধন্যবাদ !
FAQ
১/ বাঁহৰ গাজ ডায়েবেটিচৰ বাবে ভাল নেকি?
উত্তৰ: বাঁহৰ গাজ হৈছে প্ৰ’টিন, কাৰ্বোহাইড্ৰেট, আঁহ আৰু খনিজ পদাৰ্থৰ এক শক্তিক্ষেত্ৰ। এই অঙ্কুৰবোৰত চৰ্বি আৰু চেনী অতি কম হয় যাৰ ফলত ইয়াক ডায়েবেটিচ ৰোগীসকলৰ বাবে এক আদৰ্শ জলপান হিচাপে গঢ়ি তোলে।
২/ বাঁহৰ গাজ খোৱাৰ লাভালাভবোৰ কি?
উত্তৰ: আধুনিক গৱেষণাই প্ৰকাশ কৰিছে যে বাঁহগাজৰ কেইবাটাও স্বাস্থ্য উপকাৰিতা আছে। ভোক আৰু হজম উন্নত কৰা, ওজন হ্ৰাস কৰা, আৰু কাৰ্ডিও ভাস্কুলাৰ ৰোগ আৰু কৰ্কট ৰোগ নিৰাময় কৰা। বাঁহগাজবোৰত কৰ্কট ৰোধী, বেক্টেৰিয়া-ৰোধী, আৰু এণ্টিভাইৰেল কাৰ্যকলাপ আছে বুলি জনা গৈছে।
৩/ বাঁহগাজ বোৰ আপোনাৰ বাবে কিয় বেয়া?
উত্তৰ:বাঁহগাজবোৰত বিষাক্ত চাইনাইড যৌগ থাকে আৰু ইয়াক গইট্ৰোজেনিক বুলি গণ্য কৰা হয়।
৪/ বাঁহগাজ খাব পাৰিনে?
উত্তৰ: আপুনি এক স্বাস্থ্যকৰ আহাৰৰ অংশ হিচাপে সিজোৱা বাঁহৰ গাজবোৰ এক সুৰক্ষিত পৰিমাণত উপভোগ কৰিব পাৰে।
৫/ বাঁহগাজে ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা শক্তিশালী কৰেনে?
উত্তৰ: ভিটামিন আৰু খনিজ পদাৰ্থৰ ভঁৰাল হোৱাৰ বাবে, এই বাঁহগাজবোৰে ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰাত সহায় কৰে। ভাইৰেল আৰু বেক্টেৰিয়াৰ সংক্ৰমণৰ পৰা আঁতৰি থাকিবলৈ বাৰিষা আৰু শীতকাল আৰম্ভ হোৱাৰ সময়ত এইবোৰ খাব। স্বাস্থ্যকৰ উপাদানবোৰে মগজুৰ তীক্ষ্ণ কাৰ্যকলাপত সহায় কৰে আৰু নিউৰোডিজেনাৰেটিভ ৰোগৰ আশংকা প্ৰতিহত কৰে।
Writer: Mahezubin Saikia