স্বাস্থ্যৰ বাবে আহঁতৰ উপকাৰিতা

আহঁতৰ উপকাৰিতা, ব্যৱহাৰ আৰু পাৰ্শ্বক্ৰিয়া | Benefits, Uses and Side Effects of Sacred fig

পৰিদৰ্শন:

ভাৰতীয় সংস্কৃতিত বিশেষ স্থানলাভ কৰা পৱিত্ৰ উদ্ভিদ হৈছে ‘আহঁত’ ( Sacred fig )।ঔষধি গুণেৰে পৰিপুষ্ট হোৱা বাবে আহঁত গছ অতীজৰে পৰা ৰোগ নিৰাময়ৰ আৰু  আয়ুৰ্বেদিক চিকিৎসাত বহুলভাৱে ব্যৱহৃত হৈ আহিছে।

আহঁত হৈছে এবিধ ঔষধি জাতীয় উদ্ভিদ। আহঁত উদ্ভিদবিধ ‘Moraceae’ পৰিয়ালৰ অন্তৰ্ভূক্ত উদ্ভিদ। এইবিধ উদ্ভিদ ভাৰত, নেপাল, থাইলেণ্ড, দক্ষিণ-পশ্চিম চীন আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ পূবে ভিয়েটনামৰ স্থানীয়। অৱশ্যে, প্ৰজাতিটো ভাৰতত উদ্ভৱ হোৱা বুলি ধাৰণা কৰা হয় যাৰ পিছত মানুহে গছজোপা আন এছিয়া অঞ্চলত পৰিচয় কৰাই দিছিল। যিহেতু আহঁত গছ বহুতো পুষ্টিৰে সমৃদ্ধ, ই এক সম্পূৰ্ণ পৰিসৰৰ স্বাস্থ্য লাভালাভ প্ৰদান কৰে। ই আপোনাৰ জ্বৰ হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিব পাৰে আৰু আনকি আপোনাৰ চৰ্দিৰ পৰা পৰিত্ৰাণ পাব পাৰে। ই হাপানীৰ চিকিৎসাত সহায় কৰিব পাৰে। ই চকুৰ বিষৰ চিকিৎসা কৰে আৰু মুখৰ স্বাস্থ্যৰ বাবেও ভাল কিয়নো ই মুখৰ বেক্টেৰিয়া আৰু লগতে দাঁতৰ দাগ নাইকিয়া কৰে। ইয়াক কাণৰ সংক্ৰমণৰ চিকিৎসাৰ বাবেও ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এইটো জণ্ডিচৰ বাবে এটা জনপ্ৰিয় চিকিৎসা।

স্বাস্থ্যৰ বাবে আহঁতৰ উপকাৰিতা আৰু ইয়াৰ ব্যৱহাৰ

আহঁত হৈছে ২-৩ মিটাৰ ব্যাস আৰু ২০-২৫ মিটাৰ  উচ্চতালৈ বৃদ্ধি হোৱা এক বৃহত গছ, যি সমগ্ৰ ভাৰতত পোৱা যায়। এই গছৰ বাকলি শেঁতা মুগা – বগা, ফাটি যোৱা প্ৰকৃতিৰ। পাতবোৰ পাতল, জিলিকি থকা, আধাৰত হৃদযন্ত্ৰৰ আকৃতিৰ আৰু মুৰত দীঘল আৰু ৫-৭টা দৃশ্যমান শিৰা থাকে। ফলবোৰ সৰু, ঘূৰণীয়া, প্ৰায় ০.৫ ইঞ্চি ব্যাসৰ। সেইবোৰ কেচাঁতে সেউজীয়া হয় আৰু পকিলে ক’লা ৰঙৰ হয়। ফলবোৰ গ্ৰীষ্মকালত দেখা যায় আৰু বৰষুণৰ বতৰত পকে। হিন্দু আৰু বৌদ্ধ ধৰ্মৰ লোকসকলে গছজোপাক পৱিত্ৰ বুলি গণ্য কৰে আৰু সেয়েহে প্ৰায়েই মন্দিৰৰ চাৰিওফালে এই গছ ৰোপণ কৰা দেখা যায়।

এই প্ৰৱন্ধটিত  আহঁতৰ স্বাস্থ্য সম্পৰ্কীয় উপকাৰিতা সম্বন্ধে সাম্যক তথ্য বৰ্ণনা কৰা হৈছে।

Read Also: ২০+ নাহৰৰ উপকাৰিতা আৰু ব্যৱহাৰ – Benefits of Nagkesar

আহঁত গছৰ ৰাসায়নিক উপাদান | Chemical Constituents of Sacred fig

• Phenols
• Tannins
• Steroids
• Alkaloids 
• Flavonoids
• β-sitosterol-D-glucoside
• Vitamin K
• N-octacosanol
• Methyl oleanolate
• Lanosterol 
• Stigmasterol
• Lupin-3-on

আহঁত গছৰ ভিন্ন আঞ্চলিক নাম | Different Regional Names of Sacred fig

• ইংৰাজী ভাষাত: Sacred fig
• হিন্দী ভাষাত: Peepal tree
• বাংলা ভাষাত: Aswattha, Ashud
• গুজৰাটী ভাষাত: Peepalo
• মালায়ালম ভাষাত: Ashwathama, arachu, aracu, arasu, araval, arsam, devataru, mangalyam, rohi.
• মাৰাঠী ভাষাত: Peepal, ashvath, pimpal, pipal.
• তামিল ভাষাত: Ashwathama, arasan, arasha maram, aal, aalvallari, ashwatthama, asvatthama, attira, attiru, pippalam, tan virutcham.
• তেলুগু ভাষাত: Ashwathama, arasum, ashvaddhamu, ashwatthama.

আহঁত গছৰ জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | Scientific Classification of Sacred fig

• Kingdom: Plantae
• Clade: Tracheophytes
• Clade: Angiosperms
• Clade: Eudicots
• Clade: Rosids
• Order: Rosales
• Family: Moraceae
• Genus: Ficus
• Species: F. Religiosa
• Scientific name: Ficus religiosa

আহঁতৰ উপকাৰিতা | Benefits of Sacred fig

১. জ্বৰত সহায় কৰে (Helps with Fever):

জ্বৰৰ চিকিৎসাত আহঁত গছ যথেষ্ট কাৰ্যকৰী। যদি আপুনি এই গছৰ পৰা কেইটামান কোমল পাত লয় আৰু ইয়াক গাখীৰ আৰু চেনীৰ সৈতে উতলায়, ই আপোনাক এক শক্তিশালী মিশ্ৰণ প্ৰদান কৰিব যাক আপুনি আপোনাৰ জ্বৰ হ্ৰাস কৰিবলৈ দিনত কমেও দুবাৰ পান কৰিব লাগিব।

২. হাপানীৰ চিকিৎসা কৰে (Treats Asthma):

হাপানি হৈছে এক অত্যন্ত বিপদজনক সমস্যা। বেছিভাগ চহৰত প্ৰদূষণৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি হোৱাৰ বাবে, হাপানি এক অতি সচৰাচৰ ৰোগ হৈ পৰিছে, বিশেষকৈ সৰু শিশুৰ মাজত। যদি আপুনি আহঁত গছৰ পাত (বা ইয়াৰ গুৰি কৰা সংস্কৰণ) গাখীৰত উতলায় দিনত দুবাৰকৈ সেৱন কৰে, ই হাপানীৰ সৈতে যুঁজিবলৈ আপোনাক সহায় কৰিব।

৩. চকুৰ বিষৰ চিকিৎসা কৰে (Treats Eye pain):

কেইবাটাও কাৰণত চকুৰ বিষ হ’ব পাৰে। ই অত্যন্ত অস্বস্তিকৰ হ’ব পাৰে, আনকি যদি ই অত্যাধিক বেয়া হয় তেন্তে আপোনাৰ দৃষ্টিশক্তি প্ৰভাৱিত কৰিব পাৰে। চকুৰ বিষৰ চিকিৎসাৰ বাবে আহঁত পাত ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। পাতৰ পৰা লব পৰা আহঁত গছৰ গাখীৰ (latex)-য়ে চকুৰ বিষত সহায় কৰিব পাৰে।

৪. মুখৰ স্বাস্থ্যৰ বাবে ভাল (Good for Oral health): 

আহঁত গছ আপোনাৰ মুখৰ স্বাস্থ্যৰ বাবেও অত্যন্ত ভাল। ইয়াৰ পৰা লাভান্বিত হ’বলৈ আপুনি কেৱল এই গছৰ ডালবোৰ চোবাব লাগিব। ডাল বোৰ চোবালে আপোনাৰ মুখত থকা যিকোনো বেক্টেৰিয়া আঁতৰ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে, এনেদৰে যিকোনো ধৰণৰ সংক্ৰমণ বা ৰোগ প্ৰতিহত কৰিব পাৰে। তদুপৰি, এই ডালবোৰ চোবালে আপোনাৰ দাঁতৰ পৰা দাগ আঁতৰ হয় আৰু সেইবোৰ পৰিষ্কাৰ দেখায়।

৫. নাকৰ ৰক্তক্ষৰণত সহায় (Helps with Nostril Bleeding):

যদি আপোনাৰ সঘনাই নাকৰ পৰা তেজ ওলোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে, তেনেহ’লে আহঁতগছে আপোনাক সহায় কৰিব পাৰে। এই গছৰ পৰা কিছু পাত লওঁক আৰু তাৰ ৰস ব্যৱহাৰ কৰক। এই ৰসৰ কেইটোপালমান, যেতিয়া নাকৰ নলীত প্ৰয়োগ কৰা হয়, মাত্ৰ কেইমিনিটমানৰ ভিতৰতে নাকৰ ৰক্তক্ষৰণৰ পৰা সকাহ পোৱা যায়।

Read Also: ২৫+ গোন্ধোৱা বনৰ উপকাৰিতা আৰু ব্যৱহাৰ – Benefits and Uses of Whiteweed

৬. জণ্ডিচৰ চিকিৎসা কৰে (Treats Jaundice): 

জণ্ডিচ এটা অতি সচৰাচৰ হোৱা ৰোগ আৰু ই আপোনাৰ শৰীৰৰ ওপৰত গুৰুতৰ প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে। আহঁত গছে জণ্ডিচৰ  প্ৰভাৱশালী চিকিৎসা কৰিব পাৰি। পাতবোৰৰ ৰসত অলপ চেনী যোগ দিব পাৰে আৰু এই মিশ্ৰণটো দিনত ২-৩ বাৰ পান কৰিব পাৰে। 

৭. কোষ্ঠকাঠিন্যৰ চিকিৎসা কৰে (Treats Constipation):

কোষ্ঠকাঠিন্য কেৱল এটা বিৰক্তিকৰ সমস্যায়েই নহয় ই আপোনাৰ পাচন তন্ত্ৰ নিয়মীয়াকৈ আৰু সঠিকভাৱে পৰিষ্কাৰ কৰাটো প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে।  গুৰি কৰা আহঁতপাতবোৰ এনিছ বীজৰ গুৰিৰ সৈতে মিহলি কৰি এই মিশ্ৰণটো আপোনাৰ শুৱাৰ ঠিক আগতে গাখীৰৰ সৈতে খাব। এনে কৰিলে  ই আপোনাৰ পাচন প্ৰণালীটোক পৰিষ্কাৰ কৰাত সহায় কৰিব আৰু কোষ্ঠকাঠিন্যৰ পৰা সকাহ দিব।

৮. হৃদৰোগৰ চিকিৎসা কৰে (Treat Heart Diseases):

হৃদৰোগ মাৰাত্মক আৰু যিকোনো সময়তে আঘাত কৰিব পাৰে। আপুনি আহঁত গছৰ পৰা কিছু কোমল পাত ৰাতিটো পানীৰ জাৰত তিয়াই ৰাখিব পাৰে। সেয়া সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ পিছত, পানীখিনি সঠিকভাৱে চাকি লৈ দিনত ২-৩ বাৰ খাওক। ই আপোনাৰ হৃদয় ভালদৰে কাম কৰাত সহায় কৰিব। ই অস্বাভাৱিক হৃদস্পন্দন প্ৰতিহত কৰিব পাৰে। ই আপোনাক হৃদযন্ত্ৰৰ দুৰ্বলতা প্ৰতিহত কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।

৯. আমাশয়ৰ চিকিৎসা কৰে (Treats Dysentery):

আহঁত গছে আপোনাক আমাশয় চিকিৎসা কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। পাতবোৰে এই সমস্যাৰ পৰা তাৎক্ষণিক সকাহ দিব পাৰে। আপুনি কেৱল কেইটামান পাত, অলপ ধনিয়া, আৰু চেনীৰ সৈতে মিহলাই চোবাব লাগে।

১০. ডায়েবেটিছত সহায় কৰে (Helps in Diabetes): 

ডায়েবেটিচত আহঁত গছৰ উপকাৰিতা দেখা যায়। ইয়াৰ কাৰণ হৈছে ই আপোনাৰ তেজত শৰ্কৰা হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। আপোনাক কেৱল গুৰি কৰা আহঁত ফলৰ প্ৰয়োজন, লগতে গুৰি কৰা শিলিখা ফলৰ গুৰি। ই আপোনাৰ ৰক্ত শৰ্কৰা হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিব।

১১. কাণৰ সংক্ৰমণৰ বাবে (For Ear Infections): 

আহঁত গছৰ পাতৰ পৰা আহৰণ কৰা নিষ্কাশন গৰম কৰি তাক কপাহৰ ঊণৰ সহায়ত কাণত ২-৪ টোপালকৈ যাবলৈ দিয়ক। ই কাণৰ সংক্ৰমণৰ চিকিৎসাত সহায় কৰিব।

১২. একজিমা আৰু খজুৱতি (Eczema and itching):

৫০ গ্ৰাম আহঁত গছৰ বাকলিৰ ছাই লওঁক আৰু তাত চূণ আৰু ঘিউ ভালদৰে যোগ দিয়ক আৰু পেষ্ট বনাওক। এই পেষ্টটো প্ৰভাৱিত স্থানত প্ৰয়োগ কৰক। নিয়মীয়াকৈ ৪০ মিলি আহঁত গছৰ বাকলিৰ চাহ লওক। 

১৩. ছালৰ ৰোগৰ বাবে (For skin disease):

আহঁত গছৰ কোমল পাত খালে খজুৱতি সমস্যা আৰু ছালৰ অন্যান্য ৰোগ আৰোগ্য হয়। এই পাতৰ ৪০ মিলি চাহ প্ৰস্তুত কৰি  গ্ৰহণ কৰাটোও সমানে কাৰ্যকৰী।

আহঁত গছৰ অনান্য লাভালাভ | Other Benefits of Sacred fig

১। যোনিৰ দোষত—১০০ গ্ৰাম চাউল ধোৱা পানীত ২৫ গ্রাম আহঁত গছৰ ছাল সিজাই সেই পানী প্রতিদিন এবাৰকৈ ১৫ দিন খালে ৰোগ নিৰাময় হʼব।

৩। ৰক্ত আৰু পিত্তৰ দোষত—২৫ গ্ৰাম আহঁত গছৰ বাকলি ৩ কাপ পানীত সিভাই সেই পানীত ২ চামুচ মৌ মিহলাই প্রতিদিন এবাৰকৈ এমাহ খালে পিত্ত আৰু ৰক্তৰ দোষ নাশ হব।

৪। পোৰা ঘাত—আহঁত গছৰ ছাল পুৰি পাউডাৰৰ দৰে গুড়ি কৰি লৈ পোৰা ঘাত লগালে ঘা শুকাই যায়।

Read Also: কেহেৰাজ – উপকাৰিতা, ঔষধি গুণাগুণ আৰু ব্যৱহাৰ – Benefits of Bhringraj

আহঁতৰ ব্যৱহাৰ | Uses of Sacred fig

আহঁত গছৰ পাত,বাকলি,কুমলীয়া পাত আদি ব্যৱহাৰ কৰা হয়। পাতৰ ৰস,পাতৰ গুড়ি,পাতৰ নিষ্কাশন, পাতৰ Latex, ফল আদি ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰ কৰা হয় আৰু ছালৰ সমস্যাৰ সমাধানৰ বাবে আহঁত গছৰ পৰা তৈয়াৰী প্ৰসাধন সামগ্ৰী ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

আহঁতৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া | Side Effects of Sacred fig

উপযুক্ত পৰিমাণত ব্যৱহাৰ কৰিলে আহঁত সাধাৰণতে সুৰক্ষিত বুলি গণ্য কৰা হয়। অৱশ্যে, কিছুমান লোকে আহঁত অত্যাধিক সেৱন কৰাৰ পিছত কিছুমান পাৰ্শ্বক্ৰিয়া অনুভৱ কৰিব পাৰে। সাম্ভাব্য পাৰ্শ্বক্ৰিয়াবোৰ তলত বৰ্ণনা কৰা হৈছে-

• আহঁত গছৰ পাতৰ নিষ্কাশন, যেতিয়া এমাহলৈকে ঔষধি পৰিমাণত খোৱা হয়, সাধাৰণতে সুৰক্ষিত হয়। অৱশ্যে, যদি উচ্চ পালি গ্ৰহণ কৰা হয়, লেটেক্সৰ ফলত কিছুমান লোকৰ পাচন নলীত ৰক্তক্ষৰণ হ’ব পাৰে। আহঁত গছৰ নিষ্কাশন খোৱাৰ আগতে চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱাটো বাঞ্ছনীয়।
• আহঁত গছৰ নিষ্কাশনে কিছুমান লোকৰ সূৰ্যৰ তাপৰ প্ৰতি সংবেদনশীলতা সৃষ্টি কৰিব পাৰে। গতিকে ছালত এই গছৰ নিষ্কাশন প্ৰয়োগ কৰাৰ লগে লগে ৰ’দত বাহিৰলৈ ওলাই নাযাবলৈ পৰামৰ্শ দিয়া হয়।
• আহঁত গছৰ ফলৰ  সংস্পৰ্শলৈ অহাৰ ফলত কিছুমান লোকৰ ছালৰ চোকোৰা বা এলাৰ্জি হ’ব পাৰে। ইয়াৰ উপৰিও, প্ৰাকৃতিক ৰবৰ লেটেক্সৰ প্ৰতি সংবেদনশীল লোকসকলৰ আহঁতৰ প্ৰতি এলাৰ্জিক প্ৰতিক্ৰিয়া হ’ব পাৰে।
• গৰ্ভৱতী আৰু স্তন্যপান কৰাই থকা মহিলাৰ ওপৰত আহঁত গছৰ নিষ্কাশনৰ প্ৰভাৱ সম্পৰ্কে কোনো নিৰ্ভৰযোগ্য অধ্যয়ন পোৱা নাযায়। সেয়েহে, এনে অৱস্থাত ইয়াৰ ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱা উচিত।
• আহঁত গছৰ ডায়েবেটিক-প্ৰতিৰোধী প্ৰভাৱ আছে বুলি জনা যায়। আহঁত গছৰ নিষ্কাশনৰ পৰা প্ৰস্তুত কৰা ফৰ্মুলেচন গ্ৰহণ কৰা লোকসকলে সময়মতে তেওঁলোকৰ ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ নিৰীক্ষণ কৰিব লাগে। এনে ফৰ্মুলেচনৰ ব্যৱহাৰে অস্ত্ৰোপচাৰৰ সময়ত বা পিছত ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰত হস্তক্ষেপ কৰিব পাৰে। সেয়েহে, এক নিৰ্ধাৰিত অস্ত্ৰোপচাৰৰ কমেও দুই সপ্তাহ আগতে আহঁত গছৰ নিষ্কাশন ব্যৱহাৰ কৰা বন্ধ কৰিবলৈ পৰামৰ্শ দিয়া হয়।

Read Also: কলৰ উপকাৰিতা আৰু ব্যৱহাৰ | Benefits and Uses of Banana

সেয়হে আহঁতৰ উপকাৰিতা আৰু অপকাৰীতা সমূহলৈ লক্ষ্য ৰাখি ইয়াক নিয়মীয়াকৈ সঠিক পৰিমাণত ব্যৱহাৰ কৰা উচিত কিয়নো যিকোনো সামগ্ৰীৰে অত্যাধিক ব্যৱহাৰে আমাৰ স্বাস্থ্যৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে। ৰোগ প্ৰতিৰোধ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত আহঁত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগত চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱা উচিত।

সামৰণী | Conclusion

উক্ত প্ৰৱন্ধটিৰ দ্বাৰা আপোনালোকে নিশ্চয় আহঁতৰ উপকাৰিতাৰ সম্বন্ধে এক সাম্যক পৰিচয়  পালে।আহঁতৰ উপকাৰিতা, ব্যৱহাৰ, উপাদান, ভিন্ন ভাষিক নাম, অপকাৰীতা তথা অনান্য গুণাগুণৰ বিষয়ে জানিবলৈ পালে। আশা কৰোঁ উক্ত প্ৰৱন্ধটিত উল্লেখ থকা তথ্য সমূহে আপোনালোকক বিভিন্ন ধৰণৰ সমস্যাত ভিন্ন ধৰণে উপকৃত কৰিব। ধন্যবাদ।

FAQ

১/ আহঁত কিহৰ বাবে ভাল?

উত্তৰ:  আহঁত হৈছে ঔষধি মূল্যৰ এক ভঁৰাল আৰু ইয়াক হাপানি আৰু ছালৰ ৰোগৰ পৰা আৰম্ভ কৰি বৃক্ক আৰু তেজ সম্পৰ্কীয় বিভিন্ন সমস্যালৈকে বহুতো ৰোগৰ চিকিৎসাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

২/ আহঁত গছৰ জীৱনকাল কিমান?

উত্তৰ:  আহঁতৰ জীৱনকাল অতি দীঘলীয়া, গড়ে ৯০০ ৰ পৰা ১৫০০ বছৰৰ ভিতৰত।

৩/ আহঁত গছৰ তলত কিয় শুব নালাগে?

উত্তৰ:  আহঁত গছৰ তলত নুশুবলৈ পৰামৰ্শ দিয়া হয় কিয়নো এই উদ্ভিদে নিশা কাৰ্বন ডাই অক্সাইড মুকলি কৰে যি বৃহৎ পৰিমাণত শৰীৰৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে। আহঁত গছ অতি ডাঙৰ আৰু গধুৰ সেয়েহে ই নিশা যথেষ্ট পৰিমাণৰ কাৰ্বন ডাই অক্সাইড মুকলি কৰে। গতিকে ৰাতি কোনো গছৰ তলত শুব নালাগে।

 ৪/ আমি আহঁত গছৰ ফল খাব পাৰোঁনে?

উত্তৰ: হয় পাৰো, আহঁত গছৰ পকা ফল খোৱাটো দুৰ্বল ভোক আৰু পেটত জ্বলা পোৰা সংবেদনৰ চিকিৎসাত সহায়ক।

৫/ আহঁত গছৰ অসুবিধাবোৰ কি?

উত্তৰ:  আহঁত গছৰ নিষ্কাশনে কিছুমান লোকৰ সূৰ্যৰ প্ৰতি সংবেদনশীলতা সৃষ্টি কৰিব পাৰে। পিপল গছৰ ফলৰ ফলত কিছুমান লোকৰ সংস্পৰ্শলৈ অহাৰ ফলত ছালৰ চোকোৰা বা এলাৰ্জি হ’ব পাৰে।

Writer: Mahezubin Saikia