বসন্ত ৰোগৰ সমস্যা, কাৰণ, লক্ষণ, শৰীৰত হোৱা প্ৰভাৱ, ইয়াৰ প্ৰতিকাৰ আৰু ঘনাই উদ্ভৱ হোৱা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ | Chicken Pox infection, Causes, Symptoms, Health Effects, its Treatment and FAQ about it
বসন্ত ৰোগ কি?
বসন্ত ৰোগ (Chicken Pox) হৈছে এক অতি সংক্ৰামক ভাইৰেল সংক্ৰমণ যি মুখ্যতঃ শিশুক প্ৰভাৱিত কৰে। সাধাৰণ লক্ষণবোৰৰ ভিতৰত আছে ৰঙা ফোঁহাৰ সৈতে ছালৰ অতি খজুৱতি আৰু মৃদু জ্বৰ। যিহেতু বেছিভাগ শিশুক এতিয়া টিকাকৰণ কৰা হয়, বসন্ত ৰোগ (যাক ভেৰিচেলা বুলিও কোৱা হয়) অতীততকৈ যথেষ্ট কম সচৰাচৰ হয়।
যদি কাৰোবাৰ বসন্ত ৰোগ হয়, সেইবোৰ মাত্ৰ ১ বা ২ দিনৰ পিছত সংক্ৰামক হয়। কিন্তু সাৱধানতা অৱলম্বন কৰা আৰু পৰিচ্ছন্নতাৰ প্ৰতি মনোযোগ দিয়াটোৱে আনক সংক্ৰমিত হোৱাৰ পৰা আতৰত ৰাখিব পাৰে। যদিও এই ৰোগ অপ্ৰিয়, অন্যথা স্বাস্থ্যৱান শিশুৰ ক্ষেত্ৰত ইয়াৰ কোনো গুৰুতৰ পৰিণাম খুব কম হয়। কিন্তু ই নৱজাতক আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক, লগতে দুৰ্বল ৰোগ প্ৰতিৰোধ প্ৰণালী (Immune System) বহন কৰা লোকসকলৰ ক্ষেত্ৰত অধিক গুৰুতৰ হ’ব পাৰে।
বসন্ত ৰোগৰ সমস্যা আৰু জড়িত অন্যান্য তথ্য
বসন্ত ৰোগে ২ ৰ পৰা ১০ বছৰ বয়সৰ প্ৰাক-বিদ্যালয় আৰু স্কুলীয়া বয়সৰ শিশুক প্ৰভাৱিত কৰাৰ সম্ভাৱনা অধিক। টিকাকৰণ নকৰা ডাঙৰ শিশু বা প্ৰাপ্তবয়স্কলোকো সংক্ৰমিত হ’ব পাৰে যদি তেওঁলোকৰ সৰু অৱস্থাত বসন্ত ৰোগ হোৱা নাছিল।
সংক্ৰমিত হোৱাৰ পিছত, লক্ষণবোৰ আৰম্ভ হ’বলৈ সাধাৰণতে প্ৰায় দুই সপ্তাহ সময় লাগে। প্ৰথম লক্ষণবোৰ ইতিমধ্যে সংক্ৰমণৰ এসপ্তাহ পিছত দেখা দিব পাৰে, কিন্তু কেতিয়াবা ই তিনি সপ্তাহ পৰ্য্যন্ত সময় ল’ব পাৰে। বেছিভাগ শিশুৰ ক্ষেত্ৰত বসন্ত ৰোগ দুসপ্তাহৰ ভিতৰত থিক হয় যায়।
প্ৰায়েই শিশুতকৈ প্ৰাপ্তবয়স্কসকলৰ ক্ষেত্ৰত বসন্ত ৰোগে অধিক কঠিন পৰিস্থিতি প্ৰদৰ্শন কৰে। ৰোগটো দীঘলীয়া সময়লৈকে হৈ থাকিব পাৰে আৰু তেওঁলোকক অধিক অসুস্থ অনুভৱ কৰাব পাৰে। প্ৰাপ্তবয়স্কসকলৰ ক্ষেত্ৰত জটিলতা হোৱাৰো আশংকা অধিক। এই ৰোগ জীৱনত এবাৰহে হোৱাৰ আশংকা থাকে।
এই প্ৰৱন্ধটিত আগলৈ বসন্ত ৰোগৰ সমস্যা আৰু ইয়াৰ সৈতে জড়িত প্ৰয়োজনীয় তথ্যবোৰৰ বিষয়ে আলোচনা আগবঢ়োৱা হʼব।
Read Also: মানৱ দেহত ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা – Immune System
বসন্ত ৰোগৰ কাৰণ | Causes of Chicken pox
বসন্ত ৰোগৰ সমস্যা ভেৰিচেলা-জষ্টাৰ ভাইৰাছ (Varicella-zoster Virus) ৰ ফলত হয়। ই হৈছে হাৰপিছ ভাইৰাছ (Herpes Virus) বোৰৰ ভিতৰত এটা। এই ভাইৰাছবোৰ টোপাল বা পোনপটীয়া সংস্পৰ্শৰ জৰিয়তে এজন ব্যক্তিৰ পৰা আন এজনলৈ বিয়পে। যেতিয়া সংক্ৰামিত কোনোবাই উশাহ লয়, কাহে বা হাঁচিয়াই বা কথা কওঁতে লেলাৱতিৰ ক্ষুদ্ৰ টোপাল বতাহত এৰি দিয়ে আৰু একে ওচৰে পাজৰে থকা লোকে বতাহত উশাহ লয় তেতিয়া সাধাৰণতে বসন্ত ৰোগ বিয়পে। ফোঁহাবোৰৰ ভিতৰৰ পৰা ওলোৱা তৰলো সংক্ৰামক হয় যদি সেইবোৰ খজুৱতিৰ দ্বাৰা ফুটাই দিয়া হয়। বসন্ত ৰোগ থকা কাৰোবাৰ সৈতে প্ৰায় যিকোনো সংস্পৰ্শৰ ফলত সংক্ৰমণ হʼব পাৰে যদিহে টিকাকৰণ কৰা নহয় বা ইতিমধ্যে নিজে বসন্ত ৰোগ হোৱা নাই।
Read Also: পানীৰ গুৰুত্ব – আপুনি জানেনে এদিনত কিমান পানী খাব লাগে?
বসন্ত ৰোগৰ লক্ষণ | Symptoms of Chicken pox
বসন্ত ৰোগ হʼলে ৰোগীয়ে প্ৰথমে সাধাৰণতে অসুস্থ অনুভৱ কৰে। ইয়াৰ ফলত পেশীৰ বিষ আৰু মুৰৰ বিষ হয় আৰু শৰীৰৰ তাপমাত্ৰা বৃদ্ধি হয়। বসন্ত ৰোগৰ সাধাৰণ খজুৱতিৰ চোকোৰাৰ পৰৱৰ্তী সময়ত বিকশিত হয়, সাধাৰণতে প্ৰথমে আপোনাৰ মুখ আৰু গাত আৰু পিছত আপোনাৰ মূৰৰ ছাল, বাহু আৰু ভৰিলৈ বিয়পি পৰে। কেতিয়াবা ই শ্লেষ্মা আৱৰণ আৰু যৌনাঙ্গকো প্ৰভাৱিত কৰে। অত্যাধিক খজুৱতি প্ৰায়ে মুখ্য সমস্যা হয়, যাৰ ফলত টোপনি যোৱাত কঠিনতা আহি পৰে। বসন্ত ৰোগ হোৱা প্ৰাপ্তবয়স্কলোকৰ চোকোৰা নহ’ব পাৰে বা ই শিশুৰ দৰে তেওঁলোকৰ শৰীৰত বিয়পিব নোৱাৰে।
জ্বৰ ৩ৰ পৰা ৫ দিন থাকে, কিন্তু ৩৯ °চে.-তকৈ (প্ৰায় ১০২ °ফাৰেনহাইট) কম বেছি হয়। চোকোৰাটো সৰু ৰঙা দাগ আৰু ফোলা হিচাপে আৰম্ভ হয়, যি তাৰ পিছত ফোঁহালৈ পৰিৱৰ্তিত হয়। ফোঁহাবোৰত স্পষ্ট তৰল থাকে যি পিছত গাঢ় হৈ পৰে। কেইদিনমানৰ পিছত এইবোৰ শুকাই যায়। স্কেব গঠন হয় আৰু সোনকালেই সৰি পৰে। ফোঁহাবোৰ আৰোগ্য হ’বলৈ সাধাৰণতে প্ৰায় ৩ ৰ পৰা ৫ দিন সময় লাগে। যিহেতু ছালৰ ফোঁহাবোৰ যিকোনো সময়তে বিকাশৰ বিভিন্ন পৰ্যায়ত থাকে, দেহত সেইবোৰৰ বিতৰণক কেতিয়াবা “তৰাযুক্ত আকাশ” বুলি বৰ্ণনা কৰা হয়। ফোঁহাৰ মুঠ সংখ্যা ব্যক্তি ভেদে ব্যাপকভাৱে পৃথক হয়।
Read Also: ভোমোৰাৰ উপকাৰিতা: বেমাৰত ইয়াৰ ব্যৱহাৰ | Benefits of Belleric myrobalan
বসন্ত ৰোগৰ শৰীৰত হোৱা প্ৰভাৱসমূহ | Health Effects of Chicken pox
বসন্ত ৰোগৰ সমস্যাৰ ফলত দেখা দিব পৰা প্ৰভাৱ সমূহ এনেধৰণৰ হʼব পাৰে –
- খজুৱতিৰে ফোঁহাবোৰ খুলিলে ছালত বেক্টেৰিয়াৰ সংক্ৰমণ হ’ব পাৰে আৰু দাগ পৰিব পাৰে। যদি স্কেববোৰ নিজে সৰি পৰে তেন্তে দাগ হোৱাৰ আশংকা আটাইতকৈ কম থাকে। দাগৰ পৰিমাণ ফোঁহাবোৰৰ আকাৰৰ ওপৰতো নিৰ্ভৰ কৰিব।
- ভাইৰাছটোৰ ফলত বসন্ত ৰোগৰ অতি গুৰুতৰ ঘটনা থকা প্ৰাপ্তবয়স্কলোকৰ নিউমোনিয়া হ’ব পাৰে। খুব কম ভাইৰাছে কেন্দ্ৰীয় স্নায়ুতন্ত্ৰক আক্ৰমণ কৰিব পাৰে, যাৰ ফলত মেনিনজাইটিছ বা এনকেফেলাইটিছ হ’ব পাৰে। দুৰ্বল ৰোগ প্ৰতিৰোধ প্ৰণালী থকা লোকসকলৰ ক্ষেত্ৰত এনে হোৱাৰ আশংকা অধিক, উদাহৰণ স্বৰূপে – কৰ্কট ৰোগ, এইডছ বা আন এক গুৰুতৰ ৰোগৰ বাবে।
- বসন্ত ৰোগৰ পৰা আৰোগ্য হোৱাৰ পিছত, ভেৰিচেলা-জষ্টাৰ ভাইৰাছবোৰ নিষ্ক্ৰিয় হয় কিন্তু সেইবোৰ শৰীৰতে ৰৈ যায়। ভাইৰাছবোৰ বহু বছৰ পিছত পুনৰ সক্ৰিয় হ’ব পাৰে, যাৰ ফলত শ্বিংগল হ’ব পাৰে। এই অৱস্থাৰ ফলত ছালৰ চোকোৰা হয় যি অতি বেদনাদায়ক হ’ব পাৰে। এইটো বৃদ্ধ লোক আৰু দুৰ্বল ৰোগ প্ৰতিৰোধ প্ৰণালী থকা লোকসকলৰ ক্ষেত্ৰত আটাইতকৈ সচৰাচৰ হয়। শ্বিংগল থকা প্ৰাপ্তবয়স্কসকলে ভাইৰাছৰ পৰা মুক্ত নোহোৱা আনক সংক্ৰমিত কৰিব পাৰে। সেই লোকসকলৰ তেতিয়া বসন্ত ৰোগ হয়।
- যদি গৰ্ভধাৰণৰ প্ৰথম ছয় সপ্তাহৰ ভিতৰত এগৰাকী মহিলাৰ বসন্ত ৰোগ হয়, ভাইৰাছবোৰে গৰ্ভজাত কেঁচুৱাটোৰ বাবে গুৰুতৰ অস্বাভাৱিকতা সৃষ্টি কৰিব পাৰে। কেঁচুৱা এটাৰ দেয় তাৰিখৰ ওচৰত বসন্ত ৰোগ সংক্ৰমণ কেঁচুৱাটোৰ বাবে জীৱনৰ বাবে বিপদজনক হ’ব পাৰে, যাৰ ৰোগ প্ৰতিৰোধ প্ৰণালী এতিয়াও ভাইৰাছৰ সৈতে যুঁজিবলৈ পৰ্যাপ্ত বিকশিত হোৱা নাই।
Read Also: মেটাবলিজম বা বিপাক বৃদ্ধি কিদৰে কৰিব আৰু আহাৰ প্ৰনালী
বসন্ত ৰোগৰ সমস্যাৰ প্ৰতিকাৰ | Home Remedies for Chicken pox
- সাধাৰণতে বসন্ত ৰোগৰ কেৱল লক্ষণবোৰৰ চিকিৎসা কৰা হয়। অধিক গুৰুতৰ সমস্যাৰ ক্ষেত্ৰত, বা যদি জটিলতাৰ অধিক আশংকা থাকে, ভাইৰাছৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ এণ্টিভাইৰেল ঔষধ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। খজুৱতিৰ পৰা সকাহ পাবলৈ আৰু ফোঁহাবোৰ শুকুৱাবলৈ প্ৰায়ে ছালত লোচন (lotion), জেল (Gel) আৰু পাউডাৰ (Powder) প্ৰয়োগ কৰা হয়। সেইবোৰৰ বেছিভাগতে টেনিন, জিংক, মেন্থল বা পলিডোকেনল থাকে। কেতিয়াবা এণ্টিহিষ্টামিনৰ দৰে মৌখিক ঔষধো খজুৱতি বন্ধ কৰিবলৈ পৰামৰ্শ দিয়া হয়। কিন্তু এই চিকিৎসাবোৰ কিমান কাৰ্যকৰী তাৰ ওপৰত কোনো নিৰ্ভৰযোগ্য মানদণ্ডৰ বৈজ্ঞানিক গৱেষণা নাই।
- জ্বৰ বা গাঁঠিৰ বিষৰ দৰে লক্ষণবোৰ এচিটামিনোফেন (Paracetamol) থকা ঔষধ ব্যৱহাৰ কৰি সকাহ দিব পাৰি। পেইনকিলাৰ আইবুপ্ৰফেন (Painkiller Ibuprofen) বসন্ত ৰোগ থকা শিশুৰ বাবে উপযুক্ত নহয়। শিশু আৰু কিশোৰসকলে কেৱল এচিটাইলচেলিচিলিক এচিড (Acetylsalicylic Acid) গ্ৰহণ কৰিব পাৰে যদি ইয়াক চিকিৎসকে প্ৰেছক্ৰিপচন কৰে, আৰু কেৱল অন্তিম উপায় হিচাপে। ইয়াৰ কাৰণ হৈছে ই শিশু আৰু কিশোৰসকলৰ ক্ষেত্ৰত ৰেইৰ লক্ষণ (Reye’s Syndrome) নামৰ এক বিৰল কিন্তু বিপদজনক পাৰ্শ্বক্ৰিয়া সৃষ্টি কৰিব পাৰে।
- ছালৰ অতি খজুৱতি হোৱা ঠাইবোৰ খজুৱতি নকৰাটো বহুত কঠিন হ’ব পাৰে। কিন্তু এতিয়াও খজুৱতি পৰিহাৰ কৰাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ কিয়নো ফোঁহাবোৰৰ তৰল সংক্ৰামক। লগতে, খোলা কৈ খজুৱতি কৰা ফোঁহাবোৰৰ দাগ হয়। শিশুৰ নখ কাটি ৰাখিলে কিছু সহায়ক হʼব পাৰে, বা কেঁচুৱাৰ হাতত কপাহৰ মিটেন লগাব পাৰে যাতে সিহঁতে নিজকে খজুৱতি কৰাটো অধিক কঠিন হয়।
- মসৃণ কাপোৰেৰে তৈয়াৰ কৰা ঢিলা-ফিটিং কাপোৰ পিন্ধিলে ছালৰ অধিক জ্বলা-পোৰা প্ৰতিহত কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।
- ক্ষন্তেকীয়া গা ধোৱাটো সাধাৰণতে বেছি দেৰি গা ধোৱাতকৈ ভাল কিয়নো তেতিয়া আপোনাৰ ছালে বেছিকৈ পানী শোষণ নকৰে। গা ধোৱাৰ পিছত আপোনাৰ ছাল খন সাৱধানে মচি শুকুৱাই লোৱাটো ভাল।
Read Also: চুলি স্বাস্থ্যবান আৰু যতন – চুলিসৰা সমস্যা সমাধান
সামৰণি | Conclusion
উক্ত প্ৰৱন্ধটিত আপোনাক বসন্ত ৰোগৰ সমস্যা আৰু ইয়াৰ সৈতে জড়িত তথ্যবোৰৰ বিষয়ে অৱগত কৰোৱা হʼল। এই তথ্যসমূহ কেৱল আপোনৰ জ্ঞানাৰ্থেহে আগবঢ়োৱা হʼল। যদি আপোনি গুৰুতৰ ভাৱে এই সমস্যাত ভোগীছে তেন্তে ইয়াৰ বিশেষজ্ঞ অথবা কোনো ডাক্তৰৰ সৈতে আলোচনা কৰক।
Sources: Trusted source, NCBI
FAQ
১) বসন্ত ৰোগ কেনেকৈ সংক্ৰমিত হয়?
উঃ- সংক্ৰমিত ব্যক্তি এজনৰ ছালৰ ঘাঁৰ পৰা শ্বাসতন্ত্ৰৰ ক্ষৰণ বা তৰলৰ সৈতে পোনপটীয়া, টোপাল বা এয়াৰবোৰ্ণ সংস্পৰ্শৰ দ্বাৰা বসন্ত ৰোগ ব্যক্তিৰ পৰা ব্যক্তিলৈ বিয়পে। গৰ্ভধাৰণৰ সময়ত সংবেদনশীল মাতৃ বসন্ত ৰোগৰ দ্বাৰা সংক্ৰমিত হ’লে ভ্ৰুণলৈও সংক্ৰমণ হ’ব পাৰে।
বসন্ত ৰোগ থকা ব্যক্তিজন চোকোৰা আৰম্ভ হোৱাৰ আগতে আৰু অলপ পিছত ১-২ দিনৰ বাবে আটাইতকৈ সংক্ৰামক। চোকোৰা আৰম্ভ হোৱাৰ প্ৰায় ৫ দিনৰ লৈকে বা বসন্ত ৰোগৰ ঘাঁ বোৰ ক্ৰাষ্ট নোহোৱালৈকে বসন্ত ৰোগ সংক্ৰামক হ’ব পাৰে। ৰোগ প্ৰতিৰোধ আপোচ কৰা ব্যক্তিজনৰ ক্ষেত্ৰত সংক্ৰামণৰ ম্যাদ দীঘলীয়া হ’ব পাৰে।
২) বসন্ত ৰোগ হোৱাৰ আশংকা কাৰ বেছিকৈ থাকে?
উঃ- যাৰ কেতিয়াও বসন্ত ৰোগ হোৱা নাই যদি তেওঁলোক বসন্ত ৰোগ বা শ্বিংগল থকা কাৰোবাৰ সংস্পৰ্শলৈ আহে তেতিয়া তেওঁৰ এই ৰোগ হʼব পাৰে। বেছিভাগ স্বাস্থ্যৱান শিশু আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক কেইদিনমানৰ বাবে অস্বস্তিকৰ হ’ব পাৰে কিন্তু সঘনাই জটিলতা বিকশিত হোৱা দেখা যায়। অৱশ্যে, ইমিউনোকম্প্ৰমিচড শিশু আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক (যেনে-HIV, লিউকেমিয়া বা তেওঁলোকৰ ৰোগ প্ৰতিৰোধ প্ৰণালী প্ৰভাৱিত কৰা অন্যান্য স্থিতি থকা ব্যক্তি), গৰ্ভত বসন্ত ৰোগৰ সংস্পৰ্শলৈ অহা নৱজাতক, আৰু বৃদ্ধসকলৰ বসন্ত ৰোগৰ জটিলতা হিচাপে নিউমোনিয়া হ’ব পাৰে।
৩) বসন্ত ৰোগৰ লক্ষণ কি?
উঃ- বসন্ত ৰোগৰ সমস্যাই দেখা দিলে লক্ষণবোৰৰ এনেদৰে হʼব পাৰে- খজুৱতি, মৃদু জ্বৰ আৰু অন্যান্য প্ৰণালীগত লক্ষণ। চোকোৰাটো মসৃণ, ৰঙা দাগ হিচাপে আৰম্ভ হ’ব পাৰে আৰু তাৰ পিছত তৃতীয়ৰ পৰা চতুৰ্থ দিনলৈ ফোঁহালৈ বিকশিত হ’ব পাৰে। কিশোৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক আৰু আপোচ কৰা ৰোগ প্ৰতিৰোধ প্ৰণালী থকা ব্যক্তিসকলৰ ক্ষেত্ৰত এই ৰোগ প্ৰায়ে অধিক গুৰুতৰ হয়।
৪) বসন্ত ৰোগৰ ভাইৰাচ বতাহত সংক্ৰমণ হয় নেকি?
উঃ- বসন্ত ৰোগ বায়ুৰ জৰিয়তে ব্যক্তিৰ পৰা আন জনলৈ বিয়পে, যেনে- ভাইৰাছ থকা ব্যক্তি এজনে কাহ বা হাঁচি মাৰিলে। ভাইৰাছৰ কণাবোৰ বসন্ত ৰোগৰ ফোঁহাবোৰতো উৎপন্ন হ’ব পাৰে, আৰু ফোঁহাৰ পৰা তৰল স্পৰ্শ কৰা কাৰোবাৰ ওচৰলৈ বিয়পিব পাৰে। ভাইৰাছটো শ্বিংগল থকা কাৰোবাৰ পৰাও বিয়পিব পাৰে, কিয়নো বসন্ত ৰোগ একেটা ভাইৰাছৰ ফলত হয়।
৫) বসন্ত ৰোগৰ কোনো টীকাকৰণ আছে নেকি?
উঃ- আছে, ৰোগ নিয়ন্ত্ৰণ কেন্দ্ৰ (CDC)-য়ে শিশুসকলক ১ বছৰ বয়সত বসন্ত ৰোগৰ ভেকছিন আৰু ৪ ৰ পৰা ৬ বছৰ বয়সৰ ভিতৰত বুষ্টাৰ শ্বট লোৱাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে। ১৩ বছৰ আৰু অধিক বয়সৰ লোকৰ বাবে যিসকলৰ কেতিয়াও বসন্ত ৰোগ হোৱা নাই বা বসন্ত ৰোগৰ ভেকছিন লোৱা নাই, CDC-য়ে ভেকছিনটোৰ দুটা পালিৰ পৰামৰ্শ দিয়ে, কমেও ২৮ দিনৰ ব্যৱধানত।
Writer: Aparna Singha